Putovanja kroz Evropu najčešće su rezervisana za poznate metropole kao što su London, Pariz, Berlin, Madrid ili Rim. Ipak, upravo iza ovih punktova, na reci Dambovita u Rumuniji leži šesti po veličini evropski grad. Bukurešt je glavni grad Rumunije od 1862. godine i do danas predstavlja epicentar kulturnog, političkog i administrativnog života ove zemlje. Nakon požara, zemljotresa i političkih prevrata koji su obeležili veliki deo prošlosti ovog grada, Bukurešt je i dalje čuvar kulturnog nasleđa Rumunije, a ulaskom u 21. vek ispisuje novu istoriju, vraćajući se u velikom stilu sa novim identitetom kosmopolitskog duha.
Bukurešt je tokom 17. i 18. veka trpeo razne promene, od požara i poplava preko okupacija od strane Otomanskog carstva, Ruske imperije i Habzburške monarhije, otežavajući glavnom gradu Rumunije da stane na noge i da postigne kontinuitet u arhitekturi, kulturnom životu i mnogim drugim aspektima. Ipak 19. vek je sa sobom doneo novi šarm gradu, a novoizgrađeni Bukurešt i visoka kultura koju je negovalo društvo ovog perioda donelo mu je nadimak Mali Pariz.
Posle Drugog svetskog rata dolazi do uspostavljanja komunističkog režima što će, kako se ispostavilo, trajno obeležiti ovaj grad, pa i celu Rumuniju. Prosperitet koji je sa sobom na početku doneo komunizam u pogledu proširenja grada, izgradnje novih objekata i fabrika koje bi uposlile veliki broj stanovništva, dobija zaokret 1965. godine kada na vlast dolazi Nicolae Ceaușescu, čiji će diktatorska ruka izmeniti grad više nego bilo koja prirodna katastrofa koja je zadesila grad u prošlosti. Bukurešt je prožet monumentalnim zdanjima, koja su mahom zaostavština Ceaușescua čije su megalomanske ideje ostale utisnute u grad u vidu impozantne arhitekture socijalnog realizma. Nakon pada socijalističkog režima 1989. godine, zadatak je bio da se gradu da novo ruho oslobođeno totalitarističkih mera, te da se modernizuje i otvori prema ostatku Evrope. Danas je Bukurešt dom brojnih muzeja i galerija, nacionalne opere i baleta, sve brojnijih muzičkih festivala i drugih manifestacija, krase ga brojni parkovi i jezera, restorani i kafei, a sve to mu, s punim pravom, daje epitet evropske metropole.
Arhitektura Bukurešta jasno govori o gradu koji je trpeo brojne promene i koji je bio pod različitim uticajima. Tako ćete hodajući ulicama grada imati priliku da vidite zgrade u različitim stilovima – od secesije do baroka, preko art-dekoa i gotike – do socijalnog realizma. Veliki deo istorijskih spomenika i zgrada u starom gradu uništeno je požarima, kao i zemljotresom 1977. godine. Ipak, najveći deo, nažalost, sistemski je uništen tokom osamdesetih godina od strane diktatorskog režima u procesu obnove centra grada u maniru socijalističke gradnje. Za potrebe izgradnje novih blokova zgrada, bulevara i jedne od najvećih zgrada na svetu – Palatu Parlamenta, srušen je veliki deo istorijski bogatog centra, uključujući i brojne spomenike, sinagoge, bolnice i druge objekte. Centrul Civic, kako se zove ovaj deo grada, građen je po uzoru na Champs Élysées, a danas je jedan od najprometnijih kvartova Bukurešta i dom poznate Avenije Viktorija, ali je istovremeno i jedna od najvećih zaostavština socijalističkog režima u Rumuniji.
Najveći spomenik komunističke ere ipak je Palata Parlamenta. Druga po veličini administrativna zgrada na svetu (iza Pentagona), prostire se na 365.000 kvadratnih metara, u maniru totalirističkog kiča. Vrednost ovog monumentalnog zdanja procenjena je u iznosu od tri milijarde evra, a devedesetih godina pokušao je da je otkupi medijski magnat Rupert Murdoch. Po narudžbini Ceausesca, 1978. krenuo je razvoj projekta, sa timom koji je brojao oko 700 arhitekata gradnja je započela 1984. godine, a potpuno je završena tek 1997. godine. Pored dva Doma parlamenta, Palata je sedište i Narodnog muzeja savremene umetnosti, Muzeja palate i Muzeja komunističkog totalitarizma.
Uprkos tome što je socijalni realizam za sobom ostavio mermerne blokove, uniformisane zgrade i široke bulevare koji seku grad, Bukurešt ima i brojne parkove i čak petnaest jezera, pored reke Dambovita, koja prolazi kroz grad. Neke od najpopularnijih destinacija kada želite da provedete deo dana u prirodi su Herastrau park sa istoimenim jezerom koji je često mesto za piknik lokalaca, kao i botanička bašta. Najpopularniji je ipak Ćismigiu park, istorijski park i jedno od najpoznatijih mesta u celom gradu. Napravljen 1847. godine, površine šesnaest hektara, park okružuje istoimeno jezero u kom neretko možete videti ljude koji se u čamcima kreću i obilaze ga. Princ Gheorghe Bibescu angažovao je botaničara Wilhelma Friedricha Carla Meyera koji je iz raznih delova Rumunije i iz botaničke bašte u Beču skupio i zasadio različite biljke, tako da danas u parku Ćismigiu postoji više od 30.000 vrsti biljaka i rastinja. Park je oduvek bio zaštitni znak grada i mesto okupljanja brojnih rumunskih umetnika, čemu svedoči Aleja pisaca u kojoj su u kružnoj formi poređane biste dvanaest poznatih rumunskih pisaca koji su svoja dela stvorili upravo u ovom parku. Brojno drveće kao i samo jezero čine park veoma popularnom destinacijom tokom letnjih dana, gde ljudi dolaze da provode vreme u hladu, čitaju, a zbog mira kojim odiše i danas dok šetate parkom možete videti brojne umetnike, najčešće slikare, koji inspiraciju i dalje traže u ovom prostranstvu.
Opcije za smeštaj u Bukureštu su brojne, međutim izdvajamo dve koje se izdvajaju po svojoj arhitekturi, enterijeru i ponudi, ali i lokaciji, s obzirom na to da se Athénée Palace Hilton i Hotel Epoque nalaze u centru grada i u blizini su većine znamenitosti poput Narodnog muzeja Rumunije, Nacionalne biblioteke, Ćismigiu parka, istorijskog centra i šoping zone Avenije Viktorija.
Nakon mračnog perioda komunizma u kom se cenila umetnost režima, a brojne umetnine konfiskovane su od strane vlasti, Bukurešt je dugo godina bio u problemu sa kulturnom scenom. Ulazak u 21. vek značio je uspostavljanje nove kulturne politike i međunarodne kulture saradnje, u cilju vraćanja Bukurešta na kulturnu mapu Evrope, pa se tako 2005. godine u Narodnom muzeju Rumunije održala izložba francuskog slikarstva u rasponu od četiri veka – najveća izložba francuske umetnosti u Istočnoj i Centralnoj Evropi od 1945. godine.
Posle značajnih oštećenja koje je pretrpeo posle revolucije 1989. godine, Narodni muzej Rumunije otvoren je za javnost tek 2002. godine u nekadašnjoj Kraljevskoj palati. Danas, pored stalne postavke rumunske umetnosti i stalne internacionalne postavke, Narodnom muzeju dodata je kolekcija umetnosti srednjeg veka i dve galerije sa privremenim postavkama, sveukupno smeštaju i u muzej oko 70.000 eksponata.
Pored toga, u Bukureštu nikako ne bi trebalo da propustite impozantni Athenaeum, koncertnu halu i jedan od simbola grada. Kružne osnove, hala je otvorena 1888. godine i jedno je od najlepših zdanja grada i arhitektonski i u pogledu enterijera. Zgrada je građena u stilu klasicizma, iznutra je prepuna mermernih podova i ornamenata.
Stari grad Bukurešta danas je prepun kafića, restorana i klubova. Od poznatog pasaža Macca-Villacrosse koji je sedište desetine kafića i barova, preko italijanskih restorana, barova na terasama zgrada do ugostiteljskih mesta sa dugom tradicijom, ponuda je kao i sam grad – od svega po nešto, i nešto za svakog.
Brojne katastrofe, prirodne i političke, uništena infrastruktura i kulturno nasleđe ipak nisu bili dovoljni da ovaj grad klone duhom. Potpuno čudno i poput nekog feniksa, Bukurešt je kroz bližu i dalju istoriju uvek nalazio načine da se oporavi, i u tom smislu veoma podseća na srpsku prestonicu. Glavni grad Rumunije beleži veliki rast u turizmu poslednju deceniju, što ne čudi s obzirom na bogatu ponudu kulturno-umetničkih sadržaja, kvaliteta ugostiteljstva i životnog standarda. Bukurešt je destinacija za one koji žele da stvaraju autentične uspomene na putovanjima, pre nego za one sto žude za slikom ispred Ajfelovog tornja ili Milanske katedrale. Mali Pariz ili ne, Bukurešt u poslednjih petnaest godina jasno gradi svoj identitet evropske metropole stoga definitivno zaslužuje da se nađe na listi mesta koje bi trebalo da posetite ove zime.
Tekst priredio: Mario Perović
Fotografije: Unsplash
